استرووایت نام رایج منیزیم آمونیوم فسفات شش آبه(MgNH4PO4 • 6H2O) ، با وزن مولکولی 245.43 گرم بر مول، کودی آهسته رهش و کارآمد است که میتواند از هر دو پسماند جامد و فاضلاب انسانی و حیوانی بازیابی شود. برای رسوب استرووایت به صورت جامد، غلظتهای مولی (1: 1: 1) از یونهای آمونیوم، منیزیم و فسفات و pH قلیایی لازم است. این ماده در شرایط اسیدی به راحتی قابل حل است، در شرایط خنثی به میزان کمی حل میشود و در شرایط قلیایی نامحلول است.
کود استرووایت چیست؟
استرووایت یک نمک فسفاته است که برای اولین بار در یک تصفیه خانه فاضلاب در هامبورگ آلمان در اواسط قرن نوزدهم کشف شد. این ماده بعدها به افتخار یک جغرافیدان و زیست شناس آلمانی استرووایت نامیده شد.
این رسوب تقریبا در تمام اجزای تصفیه خانه از لولهها گرفته تا زانوییها و پمپها به صورت اتوماتیک رسوب میکرد و با ایجاد گرفتگی، کارآمدی تصفیه خانه را کاهش داده و یا تماما فرآیند تصفیه را مختل میکرد. استرووایت درواقع محصول جانبی فرآیندهای تصفیه فاضلاب به روش حذف فسفر بود.
دانشمندان زیادی در اروپا و آمریکا تا دهه سوم قرن بیستم به دنبال حذف و یا حداقل سازی تشکیل این رسوب در تصفیه خانهها بودند تا اینکه خصوصیات کودی آن از قبیل دارا بودن مواد مغذی مورد نیاز گیاهان، آهسته رهشی و نداشتن فلزات سنگین در ترکیبش، آن را کم کم به جایگزینی مناسب برای کودهای کاملا محلول و ناپایدار مرسوم، تبدیل کرد. به مرور که صنعت تولید کود به سمت ایجاد ماندگاری در کودها حرکت کرد، استرووایت بیشتر از قبل ارزشهای خود را به اثبات رساند.
امروزه در فرآیند تصفیه فاضلاب صنایع مختلف به شدت سعی میشود این نمک را از جریان فاضلاب بازیافت کرده و به فروش برسانند. و اخیرا رقابت بر سر میزان تولید حداکثری آن است.
کانادا، آمریکا، آلمان، هلند و بلژیک پیشگامان تصفیه فاضلاب به روش تهیه کود استرووایت در جهان هستند.
کود استرووایت دانهای، غلیظ، بدون لجن و بدون بو بوده و به راحتی قابل کنترل و عاری از مشکلات لجن زایی است. استرووایت خالص محتوی 11 تا 26 درصد فسفر (بسته به منبع اولیه و روش تولید متفاوت است)، 5/5 درصد نیتروژن و 9/9 درصد منیزیم با غلظتهای مولی 1:1:1 است. از کل فسفر موجود در استرووایت فقط حدود 0.02 درصد محلول در آب و باقیمانده محلول در اسید است، بنابراین استرووایت یک منبع ایده آل از فسفری است که به آرامی آزاد شده و در طولانی مدت در اختیار گیاه قرار میگیرد. اگرچه استرووایت حاوی مقادیر قابل توجهی از نیتروژن و منیزیم است اما همچنان به عنوان کود فسفر معرفی میشود.
استرووایت به عنوان یک کود فسفر آهستهرهش، میتواند به افزایش بهره وری محصول کمک کند و کاربرد آن در زمینهای کشاورزیای که کمبود مواد مغذی دارند سود خوبی داشته باشد. تولید غذا به وجود مقادیر مطلوب فسفر بستگی دارد، بنابراین بهرهوری محصولات و در نتیجه درآمد صنعت کشاورزی بدون افزودن کود فسفر کافی (که اغلب از کودهای پایه فسفات تهیه میشود)، کاهش می یابد. استفاده از استرووایت میتواند وابستگی به منبع محدود و غیر قابل تجدید فسفات سنگ (که کودهای فسفات از آن استخراج میشود) کاهش دهد و امنیت غذایی را تضمین کند.
تاکنون مطالعات متعددی در زمینه اثرات کاربرد استرووایت در گیاهان مختلف بهثبت رسیده است. به طور مثال کاربرد استرووایت در گیاه گوجهفرنگی سبب افزایش معنیدار وزن خشک و تر در مقایسه با کود NPK گردید، و یا استفاده از استرووایت سبب افزایش میزان فسفر قابل دسترس و در نتیجه افزایش جذب فسفر و منیزیم در گیاه جو شد.
سنتز استرووایت به دو طریق صورت می پذیرد:
_ سنتز زیستی: در این روش از پتانسیل سویههای موجود در پساب دامداری، که نقش بالقوهای در بازیابی فسفر و تولید استرووایت دارند، استفاده میشود.
_سنتز شیمیایی: در این روش با ترکیب منابع منیزیم، فسفر و آمونیوم درون رآکتور و یا حتی خاک استرووایت تولید میشود.
شرکت سبز پالایش ساتراپ لیان با برند تجاری ورنا، در سال 98 موفق به تولید سنتزی استرووایت با بالاترین کیفیت، شخصی سازی آن و ساخت ترکیبات کودی مختلف بر اساس این ماده شده است. مهمترین شاخصه این کود یا مکمل رشد، سرعت مناسب رهاسازی یونهای تشکیل دهنده آن و ماندگاری مناسب در خاک میباشد. همین خاصیت به ظاهر ساده از گیاهسوزی توسط کود، شوک کودی و شسته شدن کودهای مازاد مصرف در زمین جلوگیری کرده و باعث میشود مواد مغذی مورد نیاز گیاه به صورت هوشمند در دسترس آن قرار گیرند.
علاوه بر این، کودهای استرووایت شرکت ورنا با مقادیر کافی مواد آلی، قارچ کشها و همینطور اسید هیومیک فرموله شدهاند تا میزان اثربخشی مواد موجود در کود را به صورت فزایندهای افزایش دهند.
در حال حاضر این کودها در 5 ترکیب متنوع برای گیاهان گلده و میوهده، گیاهان همیشه سبز، کاکتوسها، ارکیده و رز و همینطور به صورت کود سه ده (10:10:10) فرموله شده و برای اولین بار در ایران به صورت کودهای کپسوله با طریقه مصرف خیلی ساده و آسان برای فروش موجود میباشند.